Er zijn vele korte antwoorden te geven op deze vraag die allemaal compleet verschillend lijken te zijn en toch allemaal juist. Enkele voorbeelden:
• Een digitale munt
• Een betalingsysteem
• Een gedistribueerd grootboek
• Open source software
In 2008 schreef Satoshi Nakamoto een paper waarin hij een electronisch geldsysteem omschrijft waarbij betalingen rechtstreeks tussen twee personen plaatsvinden zonder een tussenpartij. In 2009 heeft dezelfde Satoshi Nakamoto de eerste versie van de bitcoinsoftware uitgegeven die werkt zoals in het paper beschreven is.
Iedere computer waarop de bitcoinsoftware geïnstalleerd wordt, wordt onderdeel van het bitcoinnetwerk. Bitcoin transacties worden doorgegeven aan elke computer van het bitcoinnetwerk. Elk van deze computers houdt een lijst bij van alle bitcointransacties die er ooit zijn geweest. Deze lijst, ook wel de Blockchain genoemd is in juli 2018 ongeveer 180 GB groot. Er zijn duizenden computers die allemaal een kopie van de Blockchain bijhouden. Als er een paar computers wegvallen uit het bitcoinnetwerk heeft dit geen effect: De rest van het netwerk blijft gewoon doorgaan met nieuwe transacties opnemen in de Blockchain en zodra een nieuwe computer zich aansluit bij het bitcoin netwerk ontvangt deze eerst de complete blockchain van de andere computers en daarna weer de nieuwe transacties.
Dit is een revolutionair systeem omdat het niet meer afhankelijk is van één centrale server die alles bijhoudt.
Het grote verschil tussen Bitcoin en andere valuta is dat de Bitcoin niet wordt beheerd, uitgegeven, bestuurd of anderszins onder de macht of controle valt van een bank, bedrijf, staat, overheid, organisatie, persoon, website, of andere autoriteit. Het is ook niet gebonden aan een bepaald land of regio, maar wereldwijd toepasbaar.
Wat dat betreft heeft Bitcoin wel iets weg van goud. Dat wordt ook niet uitgegeven of bestuurd door een bedrijf of autoriteit, maar is een vrije, open, onafhankelijke vorm van waarde. Bitcoin wordt soms wel beschouwd als een soort 'digitaal goud'. Nou kun je tegenwoordig natuurlijk niet meer met goud betalen omdat dat allerlei praktische nadelen heeft, Bitcoin heeft die nadelen niet.
In tegenstelling tot andere valuta kan Bitcoin niet onbeperkt worden 'gedrukt'. Er is een beperkte hoeveelheid bitcoins wereldwijd. Ook in dat opzicht lijkt Bitcoin op goud.
Voor het gemak maken we de vergelijking tussen een banktransactie en een bitcointransactie. Bij een banktransactie gaan euro's van één bankrekening naar één andere bankrekening. Bitcoin werkt niet met bankrekeningnummers maar met bitcoinadressen. Bankrekeningnummers zijn gekoppeld aan personen of organisaties en worden uitgegeven door banken. Bitcoinadressen kun je zelf aanmaken, bijvoorbeeld door op je telefoon een wallet te installeren. Dit is een app die direct na de installatie voor jou een bitcoinadres genereerd. Je hoeft hiervoor aan niemand toestemming te vragen en je kunt zoveel adressen aanmaken als je wil. Tot het moment dat iemand bitcoins overmaakt naar jou bitcoinadres weet niemand dat jij dat adres in gebruik genomen hebt.
Bij elk bitcoinadres hoort een sleutel. Alleen de persoon met de sleutel van het bijbehorende adres kan de bitcoins van dat adres uitgeven. Wie de sleutel van zijn bitcoinadres kwijtraakt kan zijn bitcoins nooit meer uitgeven. Wie de sleutel van zijn bitcoinadres aan iemand anders geeft stelt die ander in staat om de bitcoins van dat adres uit te geven. De sleutels van de adressen hoef je niet zelf te beheren; dit doet jouw bitcoin wallet voor je.
Bij een bitcointransactie geef je jouw wallet de opdracht om een bepaalde hoeveelheid bitcoins te versturen naar een bitcoinadres. Jouw wallet maakt verbinding met het bitcoinnetwerk en geeft de transactiegegevens door. De computers van het bitcoinnetwerk controleren de transactie, sturen hem door naar de andere computers in het bitcoinnetwerk en nemen hem op in de blockchain. De wallet van de ontvangende partij heeft ook een verbinding met de computers van het bitcoinnetwerk en polst regelmatig of er al een nieuwe transactie is gezien die betrekking heeft op één de adressen die hij beheerd. Zodra dit het geval is toont de wallet de gebruiker dat er een nieuwe transactie is geweest en laat hij de gebruiker zijn nieuwe saldo zien. De ontvangende partij ziet vaak binnen twee seconden de inkomende transactie verschijnen in zijn wallet.
Veel mensen denken bij 'echt geld' aan briefjes en munten. Maar bijna alle euro's die er zijn, bestaan alleen digitaal. Meer dan 99% van alle euro's in omloop, bestaan enkel als getallen in de computers van een banken.
Als er nieuwe euro's of dollars worden gecreëerd, worden er geen nieuwe munten geslagen of briefjes gedrukt, maar alleen wat getallen aangepast door de bank in hun computer. En we zijn al bekend met meer digitale of electronische betalingssystemen: PIN, paypal, iDeal, credit card, en internetbankieren. Dat is ook allemaal digitaal, online, of electronisch geld.
De euro en dollar zijn dus net zo virtueel als de Bitcoin.
Bitcoin is gedekt door glasheldere wiskundige principes en de kracht van cryptografie. Daar kan niemand wat aan veranderen. Wiskunde blijkt in de praktijk een stuk betrouwbaarder dan garanties of 'goede intenties' van banken en overheden.
Veel geldvormen worden gemaakt en beheerd door één bedrijf of instantie. Zij houden alle controle, en kunnen er op eigen houtje een onbeperkt aantal bij maken (of verzinnen), net als bij de euro of de dollar bijvoorbeeld. Dit is een heel groot verschil want het totale aantal bitcoins staat bij voorbaat al vast.
Daarnaast heeft de overheid de mogelijkheid om zich te bemoeien met de personen achter digitale geldvormen. Bij Bitcoin kan dit niet, want het systeem van Bitcoin heeft geen aanspreekpunt en geen 'baas' of beheerder of eigenaar.
Vandaag de dag vinden vrijwel alle financiële transacties online plaats. Het euro- en dollarbetalingsverkeer kan onmogelijk nog bestaan zonder internet. Nog even los van de veel ingrijpendere online economische activiteiten die dan allemaal zouden stagneren.
Banken, credit cards, PIN, paypal, iDeal, IBAN en SEPA-transacties, enzovoort, dat werkt tegenwoordig allemaal via internet.
Als internet er uit ligt, dan is het met de euro en dollar net zo hard afgelopen als met Bitcoin.
Er zijn per definitie genoeg bitcoins: omdat bitcoins digitaal zijn kun je ze onbeperkt opdelen in kleinere delen, waardoor er dus altijd voldoende eenheden zijn. De huidige software verwerkt bitcoins tot op honderdmiljoensten (dus in feite zijn er niet 21 miljoen eenheden maar 2.1 biljard) en zonodig kan die nauwkeurigheid nog worden verbeterd.
Zo zie je dat het aantal bitcoins niet uitmaakt. Het maakt wel uit dat er een maximum aan zit, maar het is onbelangrijk welk getal dat precies is. Ook als het er 500 quadriljard zouden zijn, of 4, of 0.00003 bitcoins wereldwijd, dan nog is het per definitie genoeg (namelijk "100%") voor een complete wereldeconomie.
Overigens, ter vergelijking van die 2.1 biljard Bitcoin-eenheden: de totale wereldwijde hoeveelheid euro's (giraal plus chartaal) is 10 biljoen, en aan dollars ongeveer zo'n zelfde volume, dus de wereld kan met Bitcoin nog wel even vooruit.
Nee. Een piramidespel kan alleen blijven bestaan zolang er nieuwe mensen bijkomen. Zodra de laatste mensen zijn ingestapt, klapt een piramidespel in elkaar (met de laatste instappers als slachtoffers). Bitcoin bereikt juist een succesvol hoogtepunt als iedereen het gaat gebruiken. Dan floreert de 'Bitcoin economie' maximaal.
Wel is het zo dat de vroege vogels de bitcoins veel goedkoper konden kopen of zelf 'minen'. Achteraf gezien zou iedereen willen dat ze dat jaren geleden gedaan hadden, maar op dat moment was het voor niemand vanzelfsprekend dat een bitcoin zoveel waard zou worden. Net zoals dat het op dit moment onduidelijk is of de koers over een paar veel lager of juist veel hoger staat. Wij hebben hier wel ideeën over, maar er is niemand die garanties geeft.
Wie alleen de reguliere media volgt krijgt ontgetwijfeld het beeld dat Bitcoins alleen maar voor zwart geld of criminele zaken gebruikt wordt. De waarheid is dat het overgrote deel van de bitcoin gebruikers speculanten zijn die verwachten dat de waarde op termijn zal toenemen. Zoals iedere vorm van geld, wordt ook Bitcoin gebruikt voor illegale praktijken. Dit is geen nadeel of tekortkoming van Bitcoin (of van welke vorm van geld dan ook), maar van de mensen in kwestie met kwade bedoelingen. De hoeveelheid bitcoins die omgaat in criminele praktijken is nog geen fractie van de hoeveelheid euro's en dollars die daarin omgaan.
Nee. Om te beginnen heb je geen aandelen ergens in, een bitcoin is een op zichzelf staand iets. Ten tweede kun je met aandelen niets (of hooguit medezeggenschap hebben in een bedrijf), met bitcoins juist wel: als efficiënt en veilig betaalmiddel heeft het juist veel praktische toepassingen.
Door een payment provider te gebruiken (zoals BitKassa of Bitpay) kunnen webshops Bitcoin-betalingen direct in euro's of dollars ontvangen. Je komt je klanten ermee tegemoet, en daarnaast heb je als voordeel dat Bitcoin betalingen 100% veilig, betrouwbaar en onomkeerbaar zijn. Verder is Bitcoin wereldwijd beschikbaar, en bovendien is het gratis, dus je bespaart daarmee ook nog eens de hoge kosten die je anders aan Paypal, iDEAL of credit card maatschappijen kwijt bent.
Veel mensen maken de denkfout dat het niet loont om bitcoins te gebruiken, omdat je dan bij koersstijging winst misloopt. Dit is maar hoe je er naar kijkt. Bijvoorbeeld: Iemand die naast bitcoin-spaarpot een klein beetje extra bitcoins koopt om ze uit te geven is bij koerstijging voordeliger uit dan iemand die daarvoor euro's gebruikt. Door bitcoin op openbare plaatsen te gebruiken wek je ook de interesse van anderen.
Het kan dus interessant zijn om op een mobiele wallet een klein bedrag aan bitcoins te zetten om te gebruiken op plaatsen die bitcoins accepteren. Wanneer je mobiele wallet dan leeg is koop je nieuwe. Ten opzichte van iemand die dan voor de dagelijkse uitgaven euro's gebruikt naast zijn bitcoin-spaarpot ben je bij koersstijging beter af.
Ten eerste praktische voordelen: je kunt bitcoins rechtstreeks naar anderen sturen, waar dan ook ter wereld, net zo makkelijk, snel en goedkoop als een email. Zonder tussenkomst of afhankelijkheid van derden, en 100% veilig.
Om deze redenen sluit Bitcoin als betalingsmethode perfect aan bij het online tijdperk waarin we leven, en biedt het grote voordelen ten opzichte van andere valuta en betalingsmethoden. Want paypal, credit cards, internetbankieren, enzovoort zijn in vergelijking met Bitcoin traag, duur, inefficiënt, en je blijft daar afhankelijk van een autoriteit of organisatie (die bovendien een commerciëel belang heeft).
Bovendien zijn dit soort diensten lang niet overal ter wereld beschikbaar. Bitcoin werkt wereldwijd, direct, en onafhankelijk.
Bitcoin is ook veiliger: er kan niet mee worden gefraudeerd, valsemunterij is onmogelijk. Ook kun je bitcoins backuppen of op meerdere plaatsen tegelijk bewaren (maar 1 keer uitgeven!).
Een fundamenteler voordeel van Bitcoin is onafhankelijkheid. Met Bitcoin ben je de baas over je eigen geld en betalingsverkeer, zonder dat iemand je rekening kan blokkeren, je geld in beslag kan nemen, of andere beperkingen.
Onafhankelijkheid van de overheid is niet alleen een voordeel in landen met onderdrukkende regimes, ook bij ons wordt de behoefte hieraan steeds groter. Denk aan alle berichten over overheidsdiensten die van alles in de gaten houden, betalingsgegevens van Europeanen die door de NSA worden bespioneerd, enzovoort.
Nog veel belangrijker is de onafhankelijkheid van banken. In ons huidige geldsysteem hebben banken een enorme macht, want zij hebben het alleenrecht om geld te scheppen. Banken maken geld uit niets (letterlijk door op een knop te drukken) en brengen het in de economie als schuld (leningen). Particulieren, bedrijven en zelfs de staat moeten dat geld lenen tegen dure rente, waar we lang voor moeten werken om het 'terug' te betalen en wat een enorme lastendruk oplevert. Arbeid waar banken in feite niets voor hoeven te doen. Vanwege dit krankzinnige systeem zijn de banken er alles aan gelegen om alsmaar meer kredieten en schulden in het leven te roepen, met als gevolg de crisis waar we al jaren in zitten, en de bijbehorende maatschappelijke schade die steeds zichtbaarder wordt.
Bitcoin kan een einde maken aan het bizarre monopolie dat banken over ons geld en betalingsverkeer hebben, en deze zeggenschap terugbrengen naar de mensen zelf, de eigenlijke gebruikers en eigenaren van het geld.
Nee, uiteraard is dat onmogelijk, anders zou het waardeloos zijn als vorm van geld. Wat je in feite backupt, zijn de 'private keys' (geheime sleutels) waarmee je je bitcoins kunt uitgeven. Je kunt dit een beetje vergelijken met de logingegevens van internetbankieren: die kun je ook backuppen, om te voorkomen dat je de toegang verliest tot je bankrekening, maar je kunt je geld nog steeds maar één keer uitgeven.
De betrouwbaarheid van de bedenker van Bitcoin speelt geen enkele rol voor zijn uitvinding, of het gebruik er van in de praktijk. Nadat dit idee eenmaal in de wereld was geholpen, doet het er verder niet toe wie er achter zat, of wat zijn motieven waren.
Stel dat de Griekse wiskundige Pythagoras een leugenachtig en onbetrouwbaar persoon was. Zou dat reden zijn om de Stelling van Pythagoras te wantrouwen? Zo werkt het ook met Bitcoin.
Er valt niets af te sluiten aan Bitcoin. Bitcoin is geen bedrijf, of kantoor, of website, er is geen beheerder of organisatie die men plat kan leggen. Bitcoin bestaat alleen uit een netwerk van miljoenen Bitcoin gebruikers wereldwijd.
De enige manier om Bitcoin af te sluiten zou zijn om het hele internet af te sluiten. Dat lijkt in de 21ste eeuw geen realistisch scenario.
Nee, Bitcoin is nog nooit gehackt. Wat er gehackt is, zijn op zichzelf staande websites die toevallig Bitcoin-gerelateerde diensten aanboden. Die websites hadden hun veiligheid niet op orde.
Als er een bank wordt leeggeroofd, wijten we dat aan de beveiliging van de bank, en zeggen we ook niet dat de euro gehackt is.
Mensen brengen soms in goed vertrouwen hun bitcoins onder bij een website of andere partij, maar nemen daarmee onnodig risico. Dat is juist niet nodig bij Bitcoin, zulke websites of diensten van anderen zijn helemaal niet noodzakelijk om je bitcoins veilig te beheren en op te slaan.
Bitcoin is compleet open source, 100% transparant en volledig gedocumenteerd. Als je kennis hebt van programmeren zou je dit dus zelf kunnen nagaan.
En anders spreekt het in ieder geval voor Bitcoin dat duizenden onafhankelijke programmeurs, wiskundigen, hackers (goed- en kwaadschiks), en andere experts van over de hele wereld Bitcoin al jaren nauwkeurig onder de loep nemen. Iets waar inmiddels zoveel geld in omgaat trekt onherroepelijk de aandacht, en tot nu toe is iedereen die er verstand van heeft, het er over eens dat Bitcoin doet wat het belooft en géén veiligheidsgaten, zwakke plekken of achterdeurtjes bevat.
Dit is ook een uitgangspunt van Bitcoin: je kunt het vertrouwen, omdat het niet van vertrouwen afhankelijk is, maar van rotsvaste en verifieerbare wiskundige principes.
Op dit moment kost één bitcoin ongeveer 55763 euro. Deze prijs wordt bepaald door vraag en aanbod, en verschilt dus per moment. Net zoals de Dollar-Euro koers op en neer kan gaan, zo gaat ook de Bitcoin-Euro koers omhoog en omlaag.
Overigens kun je natuurlijk ook delen van bitcoins (ver)kopen, dus je kunt bijvoorbeeld ook 'voor vijftig euro aan bitcoins' kopen.
Meestal zijn bitcoins direct met iDeal te koop via een aantal betrouwbare Nederlandse partijen, zoals:
BitKassa (onze eigen verkoopdienst), Anycoin Direct, Bitonic, Bitmymoney, BTCDirect, HappyCoins, en LiteBit.
Verder kun je bitcoins ook zelf verhandelen op internationale exchanges, dat zijn een soort 'Bitcoin beurzen'. Dat is vaak qua koers nog iets gunstiger, maar vereist wel meer tijd en handelingen. Je moet je daar onder andere registreren en identificeren (om fraude en witwassen te voorkomen). Goede, betrouwbare exchanges zijn: Kraken, Bitstamp, en Bl3p. Hou wel in de gaten dat je om op zulke platforms te handelen, je geld tijdelijk bij zo'n bedrijf moet parkeren. Je moet eerst geld overmaken, en kunt dan pas koop- of verkooporders plaatsen.
Net als bij alle andere dingen betaal je de euro's aan de persoon (of het bedrijf) van wie je de bitcoins koopt. Alleen miners maken bitcoins zelf en betalen hiervoor een hoge energie rekening plus de kosten van mining-hardware. Alle andere bedrijven of personen met bitcoins hebben die ooit gekocht van iemand anders. Om de energierekening te kunnen betalen zullen miners ook regelmatig bitcoins moeten verkopen.
Er worden hier twee dingen door elkaar gehaald: de tijd van de transactie zelf, en de tijd voor het opnemen van de transactie in de zogeheten blockchain, het globale logboek of register van Bitcoin waarmee een transactie voor eeuwig vastligt.
De transacties zelf duren slechts 1 tot enkele seconden. Deze zijn razendsnel door het netwerk verspreid, net als het versturen van een email.
Als de transactie eenmaal is opgenomen in een 'block' (dat noemen we een 'confirmation') is de transactie vereeuwigd. Wanneer voldoende fee aan de transacties wordt meegegeven zal een transactie gemiddeld in 10 minuten worden opgenomen in een block. Een webshop zal pas uitleveren nadat de transactie is opgenomen in een block. Bij betalingen in een winkel of restaurant hoef je vaak niet te wachten op een confirmation en is je betaling dus binnen een seconde klaar.
Bij voldoende fee is een bitcoin transactie dus gemiddeld genomen binnen 10 minuten onomkeerbaar: Vergelijk dit met de tijd die het kost voordat een creditcard- of banktransactie onomkeerbaar wordt: daar kan het maanden duren. Bitcoin wint het dus ruimschoots qua snelheid.
Nee. Alleen de blocks (confirmations) verschijnen sneller bij sommige altcoins, maar die bieden niet dezelfde mate van zekerheid. Uiteindelijk hangt de zekerheid of onomkeerbaarheid van een transactie alleen af van de hoeveelheid rekenkracht of netwerkperformance die ervoor nodig is om een invalide transactie te kunnen doen (dus om een 'double spend' te forceren, of een transactie te doen die uiteindelijk niet in de blockchain terecht komt).
Bij Litecoin komen de blocks bijvoorbeeld 4x zo snel als bij Bitcoin, maar er zijn dan ook 4x zoveel blocks (confirmations) nodig om dezelfde mate van betrouwbaarheid of onomkeerbaarheid te hebben als bij Bitcoin. En dan nog alleen als het Litecoin netwerk evenveel rekenkracht zou hebben als het Bitcoin netwerk. Maar dat laatste is niet het geval: het Bitcoin netwerk is veel krachtiger dan dat van andere coins.
Nee, waarschijnlijk niet. Althans niet om geld mee te verdienen, wel als je het leuk of interessant vindt om te ondervinden hoe het in de praktijk werkt.
Wil je bitcoins hebben, dan kun je ze beter gewoon kopen. Dat is makkelijker, sneller, goedkoper, en milieuvriendelijker. Of ze natuurlijk zelf verdienen, door producten en diensten te leveren en je daarvoor te laten betalen in bitcoins!
Hoeveel bitcoins je kunt minen hangt af van hoeveel rekenkracht je hebt ten opzichte van het totale Bitcoin netwerk. Nieuwe bitcoins worden namelijk in een vaste hoeveelheid en snelheid gemined (dat is zo vastgelegd in het Bitcoin protocol). Dus hoe meer rekenkracht alle miners bij elkaar hebben, hoe minder bitcoins men per persoon kan minen.
De globale rekenkracht van het Bitcoinnetwerk stijgt nog steeds zeer explosief. Dus apparatuur waar je nu 1 BTC per maand mee kunt minen, haalt volgende maand misschien nog maar driekwart of een halve BTC.
Men adverteert met de rekenkracht die zo'n ding levert, maar wat dat vandaag zou opleveren aan bitcoins is meer dan tegen de tijd dat hij daadwerkelijk geleverd wordt, en neemt gedurende de levensduur nog verder af (omdat de totale rekenkracht van het netwerk, en daarmee de difficulty of benodigde rekenkracht om 1 bitcoin te minen, blijft toenemen). Van een mining-apparaat dat bijvoorbeeld 2 BTC kost, is het maar zeer de vraag of het ooit in zijn hele levensduur überhaupt 2 BTC bij elkaar kan minen.
Wel is het mogelijk dat je er geld aan verdient doordat je geminede bitcoins op den duur meer waard worden, maar dat is gewoon een kwestie van koerswinst. Dus in dat geval kun je beter gewoon nu meteen bitcoins kopen.
Merk op dat we het hierbij nog niet hebben gehad over de stroom die het kost. Als je die meerekent wordt het nog ongunstiger, maar zelfs als je geen stroomkosten betaalt (bijvoorbeeld als je een all-in huurprijs hebt) loont het zeer waarschijnlijk niet meer de moeite om zelf te minen.
Het idee zelf kun je heel makkelijk kopiëren. Iedereen die dat wil kan zelf een eigen cryptocurrency uitbrengen. En dat gebeurt ook, er zijn intussen al honderden 'altcoins'.
Het punt is dat het overgrote deel van de altcoins geen enkele meerwaarde boven Bitcoin bieden, maar vooral leunen op marketing.
Bitcoin is veel meer geworden dan alleen een idee. Er is intussen een enorm ecosysteem om Bitcoin heen gebouwd, van clients, diensten, handelsplatforms met een enorm publiek, wat allemaal nog steeds verder groeit en zich volop doorontwikkelt.
Verder is er het volume aan geld en transacties wat er inmiddels in Bitcoin omgaat. Het opgebouwde vertrouwen, door zich al jaren in de praktijk te hebben bewezen. En bovendien de gigantische rekenkracht van het wereldwijde netwerk, dat vele malen groter, krachtiger en robuuster is dan alle andere altcoins, en wat Bitcoin de veiligheid en betrouwbaarheid verschaft. Aan al deze zaken wordt al jaren door duizenden mensen gewerkt, en dat is wat Bitcoin meerwaarde geeft. Al deze wezenlijke zaken kan iemand niet zomaar even kopiëren.
Rond het jaar 2140.
De huidige software verwerkt bitcoin-bedragen tot op 8 decimalen. In het begin leverde ieder gemined block 50 BTC op, en die 'beloning' wordt iedere 210.000 blocks (die 10 minuten per stuk duren) gehalveerd. Dit is zo vastgelegd in het Bitcoin protocol.
Voor het berekenen wanneer de laatste bitcoin gemined is, is enige wiskunde vereist: na ⌈2log(50/10-8)⌉ = 33 halveringen valt de beloning buiten die 8 decimalen, en komen er geen nieuwe (fracties van) bitcoins meer bij. Gerekend vanaf het begin van Bitcoin in 2009 is dat: 33 halveringen, maal 210.000 blocks per halvering, maal 10 minuten per block, oftewel ergens rond het jaar 2140.
Overigens gaat het minen na die tijd gewoon door en blijft dat nog steeds iets opleveren voor miners, want zij krijgen behalve de nieuw geminede bitcoins ook de transactiekosten van de transacties die zij vastleggen.